Zestawienie punktów

Wiemy, że doktryna Ojca o małżeństwie, jako drodze do świętości, nie jest rzeczą nową w o Ojca nauczaniu. Już od 1934 r., kiedy zostały napisany "Rozważania duchowne” podkreśla Ojciec to, że małżeństwo należy traktować jako powołanie. Ale w tej książce, i potem w "Drodze”, napisał Ojciec także, że małżeństwo jest dla "szeregowych” a nie dla "dowództwa” Chrystusowego. Mógłby nam Ojciec wytłumaczyć jak pogodzić te dwa aspekty?

W duchowości i w życiu Opus Dei nigdy nie było żadnej przeszkody w pogodzeniu tych dwóch aspektów. Warto przypomnieć, że większa doskonałość celibatu — z motywów duchowych — nie jest moją opinią teologiczną, lecz doktryną wiary w Kościele.

Wtedy w latach trzydziestych, kiedy pisałem te zdania, w środowisku katolickim — w konkretnej pracy duszpasterskiej — dążyło się do pobudzania wśród młodzieży poszukiwania doskonałości chrześcijańskiej na drodze dziewictwa jako nadprzyrodzonej wartości, zostawiając w cieniu wartość małżeństwa chrześcijańskiego jako innej drogi do świętości.

W szkołach nie było w zwyczaju formowania młodzieży w taki sposób, aby doceniała godność małżeństwa, tak jak ono na to zasługuje. Jeszcze i teraz często się zdarza, że na rekolekcjach, które prowadzi się dla uczniów ostatnich klas szkoły średniej, przedstawia się im więcej argumentów za tym, by szukali w sobie powołania do zakonu, czy kapłaństwa, niż powołania do małżeństwo. Nie brakuje też — chociaż jest takich osób coraz mniej — ludzie, którzy nie szanują życia małżeńskiego, ukazując je młodym jako coś, co Kościół jedynie toleruje; jakby uformowanie ogniska rodzinnego nie pozwalało poważnie aspirować do świętości.

W Opus Dei — przedstawiając bardzo jasno rację bytu i godność celibatu apostolskiego — zawsze postępowaliśmy inaczej, wskazywaliśmy na małżeństwo jako boską drogę na ziemi.

Mnie nie przeraża miłość ludzka, święta miłość moich rodziców, którą posłużył się Bóg, aby dać mi życie. Tę miłość błogosławię obiema rękoma. Małżonkowie są szafarzami i samą materią sakramentu małżeństwa, tak jak chleb i wino są materią Eucharystii. Dlatego podobają mi się wszystkie pieśni o czystej miłości ludzkiej, które są dla mnie "poezją miłości ludzkiej na wzór boski”.

Równocześnie mówię zawsze, że podążający drogą powołania do celibatu apostolskiego, nie są "starymi kawalerami”, którzy nie rozumieją, albo nie doceniają miłości; przeciwnie, ich życie tłumaczy się rzeczywistością tej boskiej Miłości (lubię pisać to dużą literą), która jest samą esencją każdego chrześcijańskiego powołania.

Nie ma żadnej sprzeczności między taką pełną szacunku oceną powołania małżeńskiego i uznaniem większej godności powołania do celibatu propter regnum coelorum (Mt 19,12), dla królestwa niebieskiego. Jestem przekonany, że każdy chrześcijanin rozumie doskonale jak obie te rzeczy godzą się — pod warunkiem, że pragnie poznać, przyjąć i kochać nauczanie Kościoła i sam stara się także poznać, przyjąć i miłować swe własne osobiste powołanie. Czyli, jeżeli ma wiarę i żyje wiarą.

Kiedy pisałem, że małżeństwo jest dla "szeregowców”, nie czyniłem nic innego jak opisanie tego, co zawsze miało miejsce w Kościele. Wiecie, że biskupi tworzący Kolegium Biskupów, które ma jako głowę papieża i rządzi wraz z nim całym Kościołem — są wybierani spośród tych, którzy żyją w celibacie. To samo dotyczy Kościołów Wschodnich, gdzie dopuszcza się małżeństwo księży. Poza tym łatwo jest zrozumieć i dowieść, że bezżenni mają w praktyce większą swobodę serca i poruszania się, aby oddać się na stałe kierowaniu i utrzymaniu dzieł apostolskich, także w apostolstwie świeckich. To nie znaczy, że pozostali świeccy nie mogą prowadzić i nie prowadzą wspaniałej, najwyższej wagi pracy apostolskiej. Oznacza tylko, że istnieje różnorodność funkcji, różnorodność poświęcenia na placówkach o różnej odpowiedzialności.

W wojsku — i tylko to miało wyrazić owo porównanie — szeregowcy są tak samo potrzebni jak dowództwo i mogą być bardziej bohaterscy i zasługiwać na większą chwałę. W sumie są różne zadania, wszystkie ważne i zaszczytne. To, co najważniejsze — to odpowiedź każdego na jego powołanie. Dla każdego najdoskonalsze jest zawsze i wyłącznie pełnienie woli Bożej.

Dlatego chrześcijanin, który stara się uświęcić w stanie małżeńskim i jest świadom wielkości swego powołania, spontanicznie odczuwa podziw i głęboką serdeczność dla tych, którzy są powołani do celibatu apostolskiego; i gdy któreś z jego dzieci, za łaską Pańską wchodzi na tę drogę, szczerze się raduje. Dochodzi też do większego umiłowania swojego własnego powołania małżeńskiego, które pozwoliło mu ofiarować Panu Jezusowi — wielkiej Miłości wszystkich, bezżennych i żonatych — owoce ludzkiej miłości.

Obecnie są tacy, którzy wyznają teorię, że miłość usprawiedliwia wszystko i z tego wnioskują, że narzeczeństwo jest jakby "małżeństwem na próbę”. Sądzą, że nie ulegać temu — co uważają za imperatyw miłości — jest czymś nieautentycznym, wstecznym. Co Ojciec sądzi o takim postępowaniu?

Myślę to, co powinna myśleć każda osoba uczciwa, szczególnie chrześcijanin, że jest to postępowanie niegodne człowieka i że degraduje ludzką miłość, myli ją z egoizmem i z przyjemnością.

Czy są zacofani ci, którzy nie postępują i nie myślą w ten sposób? Zacofany jest raczej ten, kto cofa się do puszczy, nie uznając innego impulsu jak instynkt. Narzeczeństwo powinno być okazją do pogłębienia uczucia i wzajemnego poznania. Jak każda szkoła miłości, winno być natchnione nie chęcią posiadania, ale duchem oddania, zrozumienia, szacunku, delikatności. Dlatego przeszło rok temu, podarowałem uniwersytetowi Navarry Statuę Najświętszej Marii Panny, Matki Pięknej Miłości, aby chłopcy i dziewczęta, studenci tego uniwersytetu, nauczyli się od niej szlachetnej miłości, także miłości ludzkiej.

Małżeństwo na próbę? Jak mało wie o miłości ten, kto to mówi! Miłość jest prawdą najpewniejszą, najrealniejszą, najbardziej ludzką. Jest czymś, czego nie można traktować jako produkt handlowy, który próbuje się i potem przyjmuje lub odrzuca, według kaprysu, wygody lub interesu.

Ten brak zrozumienia jest tak godny pożałowania, że nawet nie wydaje się potrzebnym potępiać tych, co tak myślą lub czynią, ponieważ oni sami skazują się na niepłodność, na smutek, na rozpaczliwe osamotnienie, którego doznają nim upłynie parę lat.

Nie mogę przestać modlić się za nich, miłować ich z całej duszy i starać się, aby zrozumieli, że nadal mają otwartą drogę powrotu do Chrystusa, że będą mogli być świętymi, pełnymi chrześcijanami, jeżeli się przyłożą do tego, bo nie zabraknie dla nich ani przebaczenia, ani łaski Pańskiej. Tylko wtedy zrozumieją dobrze, co to jest miłość — Miłość Boża i także szlachetna miłość ludzka. Dowiedzą się też, co to jest pokój, radość i płodność.

Trudnymi problemami dla kobiety niezamężnej jest ich samotność nie z wyboru. Mówię o tych, które mają powołanie do małżeństwa a nie wstępują w ten stan. Nie osiągnąwszy tego, zadają sobie pytanie: po co jesteśmy na świecie? Co Ojciec odpowiedziałby im?

Po co jesteśmy na świecie? Aby miłować Pana Boga z całego naszego serca i z całej naszej duszy i żeby rozciągnąć tę miłość na wszystkich stworzenia. Czy to wydaje się mało? Bóg nie pozostawia żadnej duszy zdanej na ślepy los, wobec wszystkich ma jakieś zamierzenia, wszystkie dusze wzywa osobistym, własnym powołaniem.

Małżeństwo jest drogą boską, jest powołaniem. Ale nie jedyną drogą, nie jedynym powołaniem. Plany Boże dla każdej kobiety nie są koniecznie związane z małżeństwem.

Mają powołanie do małżeństwa i nie dochodzą do niego? W jakimś wypadku może to być prawdziwe, być może, że egoizm albo miłość własna stanęły na przeszkodzie, aby to Boże powołanie się spełniło. Innym razem, nawet w większości przypadków może to być znakiem, że Pan nie dał im prawdziwego powołania małżeńskiego. Lubią dzieci, czują, że byłyby dobrymi matkami, że oddałyby całe serce wiernie swojemu mężowi i swoim dzieciom. To jednak jest normalne u wszystkich kobiet, także u tych, które z powołania Bożego nie wychodzą za mąż — mogąc to uczynić — bo oddają się służbie Bogu i duszom.

Nie wyszły za mąż. Dobrze, niech żyją jak dotąd, kochając Wolę Pana, traktując z ufnością najmiłościwsze Serce Jezusa, które o nas dba przez całe życie, aby nam się oddać już teraz i na zawsze.

Oprócz tego kobieta może spełnić swą misję, ze wszystkimi charakterystycznymi cechami swej kobiecości, również macierzyńskiej uczuciowości w różnych kręgach własnej rodziny, w innych rodzinach, w szkole, w instytucjach opiekuńczych, w tysiącu miejsc. Społeczeństwo jest czasem nieubłagane, wielce niesprawiedliwe w stosunku do tych, które zwie "starymi pannami”. Mimo to są kobiety niezamężne, które szerzą wokół siebie radość, pokój, optymizm, które potrafią szlachetnie oddać się w służbie drugim i być matkami w głębi duchowej, z większym realizmem niż wiele tych, które są matkami tylko fizjologicznie.

A teraz, moi synowie i córki, pozwólcie, że się zatrzymam na innym aspekcie życia codziennego, szczególnie mi bliskim. Myślę o miłości ludzkiej, miłości czystej między mężczyzną i kobietą, w narzeczeństwie, w małżeństwie. Muszę powiedzieć jeszcze raz, że ta święta miłość ludzka nie jest tylko czymś dozwolonym, tolerowanym obok prawdziwej działalności duchowej, jak mogłoby to sugerować fałszywe uduchowienie, o którym wspomniałem wcześniej. Od czterdziestu lat pouczam w słowie i piśmie o czymś przeciwnym, i już powoli zaczynają to rozumieć ci, którzy tego nie pojmowali.

Miłość, która prowadzi do małżeństwa i założenia rodziny, może również być drogą Bożą, drogą powołania, drogą cudowną, drogą do całkowitego oddania się Bogu. Czyńcie rzeczy z doskonałością, przypominałem wam, dodajcie odrobinę miłości do wszelkiej czynności dnia codziennego, odkryjcie — powtarzam — to coś Bożego, co zawiera się w szczegółach, cała ta nauka znajduje szczególne miejsce w życiu, gdy jest prawdziwie ceniona miłość ludzka.

Wiecie to dobrze wy, profesorowie, studenci i wszyscy, którzy poświęcacie wasz trud Uniwersytetowi Navarry: poleciłem wasze miłości Najświętszej Marii Pannie, Matce Boskiej Pięknej Miłości. Tutaj właśnie, w miasteczku studenckim znajduje się Jej przydrożna kaplica wybudowaną z całą pobożnością, aby zbierała Ona wasze modlitwy i ofiary tej zachwycającej i czystej miłości, którą Ona błogosławi.

Czyż nie wiecie, że ciało wasze jest świątynią Ducha Świętego, który w was jest, a którego macie od Boga i że już nie należycie do samych siebie. Ileż to razy przed wizerunkiem Najświętszej Marii Panny, Matki Bożej Pięknej Miłości, odpowiadacie na to pytanie Apostoła z radosnym przyznaniem: tak, wiemy o tym i chcemy tak żyć z Twą potężną pomocą, o Matko Boża!

Modlitwa kontemplacyjna wypłynie z was za każdym razem, gdy będziecie rozmyślać o tej fascynującej rzeczywistości: coś tak przyziemnego jak moje ciało zostało wybrane przez Ducha Świętego, aby w nim zamieszkać…, nie należę do siebie…, moje ciało i moja dusza, cała moja istota, należą do Boga…I ta modlitwa będzie niezwykle owocna w praktyczne rezultaty tego nakazu samego Apostoła: Chwalcie więc Boga w waszym ciele.

Z drugiej strony — nie możecie tego nie wiedzieć — tylko wśród tych, którzy rozumieją i cenią w całej głębi to, co rozważamy na temat miłości ludzkiej, może pojawić się to niewyrażalna myśl, o której mówił Jezus, że jest nadprzyrodzonym darem Boga, a która skłania do oddania swojego ciała i duszy Bogu, do ofiarowania swojego nietkniętego serca, bez pośrednictwa miłości ziemskiej.